نمودار تفسیر مهر | سوره حمد | آیه 7
صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّین
سه راه متفاوت در زندگی بشر
آیه ۷: صراط الذین أنعمت علیهم غیر المغضوب علیهم ولا الضالین
قرآن کریم در این آیه سوره حمد به سه مسیر متفاوت در زندگی بشر اشاره می‌کند و می‌فرماید: "راه کسانی که به آنان نعمت داده‌ای، همان کسانی که بر آنان خشم نگرفته‌ای و گمراه نیستند."
گروه‌های برخوردار از نعمت الهی
پیامبران و شایستگان
کسانی که به آنان نعمت داده شده، چهار گروه هستند: پیامبران، راست‌گویان، شهیدان و شایستگان.
گروه‌های مورد خشم خداوند
گمراهان لجوج و منافقان
مفسران قرآن تعبیر "گروهی که خدا بر آنان خشم دارد" را به چند دسته تقسیم کرده‌اند:
1. گمراهان لجوج یا منافقان که با حق دشمنی کرده و پیامبران را آزار دادند.
2. گمراهانی که اصرار بر گمراه کردن دیگران دارند.
3. یهودیان منحرف که به سختی در برابر اسلام ایستادند.
گمراهان عادی و دیگر مصداق‌ها
مسیحیان و گمراهان عادی
در مورد "گمراهان" نیز مفسران گفته‌اند که مقصود گمراهان عادی یا گمراهانی هستند که درصدد گمراه ساختن دیگران نباشند. در احادیث اهل بیت نیز این معنا آمده است.
تصویری از سه راه
انتخاب آگاهانه مسیر
این آیه سه مسیر را فرا روی انسان به تصویر می‌کشد تا انسان بتواند این مسیرها و مسافران آن‌ها را شناسایی و راه خویش را آگاهانه انتخاب کند؛ یا راه حق را بپوید و به نعمت الهی برسد، یا راه باطل را برود و به خشم خدا گرفتار شود، یا گمراه شود و در وادی سرگردانی بماند.
الگوهای نیکوکار
پیروی از زندگی پیامبران و شایستگان
این آیه علاوه بر روشن کردن خطوط سه‌گانه بشریت، به الگوها و افرادی که این راه را رفته‌اند اشاره می‌کند تا انسان زندگی زیبا و نمونه‌هایی همچون پیامبران، شهدا و شایستگان را مطالعه کند و در هر صبحگاه و شامگاه به یاد آنان باشد و در مسیر آنان گام بردارد.
آموزه‌ها و پیام‌ها
مطالعه و انتخاب راه درست
1. همواره خط رهروان راه مستقیم و پیروان راه‌های انحرافی را مطالعه کرده و خط خود را انتخاب کنید.
الگوبرداری از نیکان
2. از نیکان و کسانی که به آنان نعمت داده شده است الگو بگیرید.
دوری از کژراهه‌ها
3. از راه‌های انحرافی و کژراهه‌ها دوری کنید.
پرهیز از خشم الهی
4. به راهی نروید که به خشم خداوند منجر شود.
سوالات قرآنی تخصصی
1. کسانی که به آنان نعمت داده شده‌اند چه کسانی هستند؟
- پیامبران، راست‌گویان، شهیدان و شایستگان.
2. گروه‌هایی که خدا بر آنان خشم دارد چه کسانی هستند؟
- گمراهان لجوج، منافقان و یهودیان منحرف.
3. گمراهان عادی چه کسانی هستند؟
- گمراهانی که درصدد گمراه کردن دیگران نباشند و مسیحیان.
4. چگونه می‌توان مسیر درست را انتخاب کرد؟
- با مطالعه مسیرهای مختلف و شناسایی مسافران آن‌ها، می‌توان مسیر درست را آگاهانه انتخاب کرد.
5. چرا باید از الگوهای نیکوکار پیروی کنیم؟
- زیرا پیروی از زندگی پیامبران، شهدا و شایستگان به ما کمک می‌کند تا در مسیر درست حرکت کنیم.
6. چگونه می‌توان از خشم خداوند پرهیز کرد؟
- با اجتناب از راه‌های انحرافی و پیروی از راه حق می‌توان از خشم خداوند پرهیز کرد.
7. چگونه الگوهای نیکوکار به هدایت انسان کمک می‌کنند؟
- با مطالعه زندگی نیکوکاران و پیروی از آن‌ها می‌توان در مسیر درست حرکت کرد و به هدایت الهی دست یافت.
8. چرا باید از کژراهه‌ها دوری کنیم؟
- زیرا کژراهه‌ها انسان را از مسیر حق منحرف کرده و به گمراهی می‌کشانند.
9. چه تأثیری دارد که راه حق را انتخاب کنیم؟
- انتخاب راه حق به انسان کمک می‌کند تا به نعمت الهی برسد و از خشم خداوند در امان باشد.
10. چگونه می‌توان از گمراهی پرهیز کرد؟
- با پیروی از راه پیامبران و شایستگان و اجتناب از راه‌های انحرافی می‌توان از گمراهی پرهیز کرد.
تحلیل علمی آیه
تصویر سه راه مختلف
این آیه به تصویر سه راه مختلف در زندگی بشر اشاره دارد و نشان می‌دهد که انسان باید با آگاهی مسیر درست را انتخاب کند و از راه‌های انحرافی پرهیز کند تا به نعمت الهی دست یابد.
کلیدواژه‌ها
صراط الذین، نعمت الهی، راه راست، مغضوب علیهم، گمراهان، پیامبران، راست‌گویان، شهیدان، شایستگان، یهودیان، مسیحیان، راه حق، راه باطل، الگوهای نیکوکار، راه‌های انحرافی، زندگی نمونه، مطالعه، انتخاب راه، خشم خداوند، هدایت الهی, صراط, نعمت, راه, مغضوب, گمراهان, پیامبران, راست‌گویان, شهیدان, شایستگان, یهودیان, مسیحیان, حق, باطل, الگوهای, نیکوکار, انحرافی, زندگی, مطالعه, انتخاب, خشم, هدایت
نتیجه نهایی
این آیه به تصویر سه راه مختلف در زندگی بشر اشاره دارد و نشان می‌دهد که انسان باید با آگاهی مسیر درست را انتخاب کند و از راه‌های انحرافی پرهیز کند تا به نعمت الهی دست یابد. با پیروی از الگوهای نیکوکار و دوری از کژراهه‌ها می‌توان به هدایت الهی رسید.
